"Uzauto Motors" утилизация йиғимларини тўламоқдами?

"Маълумки, 2020 йил 1 августдан бошлаб Ўзбекистонда ишлаб чиқариладиган ва импорт қилинадиган автотранспорт воситаларига утилизация йиғими жорий этилган эди.

Лекин ўтган 1,5 йил давомида Ҳукуматнинг бюджет бўйича очиқланган маълумотларида ҳам, Солиқ ва Молия органларининг ахборотларида ҳам утилизация йиғими бўйича ундирилган тўловларнинг миқдорлари бирон марта очиқлангани йўқ. 

Масалан, маҳаллий ишлаб чиқарувчи монополист Uzauto Motors 2020 йил август-декабрь ойлари учун қарийб 2,5 трлн.сўм, 2021 йил учун эса камида 5,3 трлн.сўм миқдорида утилизация йиғими тўлаши лозим эди. Бу фақат Ўзбекистонда ишлаб чиқарилаётган автомобиллар бўйича. Uzauto Motors'нинг чайқовчилик фаолияти - импорт қилиб сотилаётган автомобиллар бўйича тўланиши лозим бўлган утилизация йиғими бу ҳисобга кирмайди.

Uzauto Motors утилизация йиғимини тўламаётгани бўйича гумонли саволлар нима учун келтирилмоқда.

Биринчидан, бу ҳақда на Ҳукумат, на Молия вазирлиги, на Солиқ қўмитаси ахборотларида маълумот йўқ. Ваҳоланки, ҳажми бўйича утилизация йиғими бюджетга тушадиган 5- рақамли тўлов.

Иккинчидан, бирор жойга бир сўм ўтказиб қўйса, айюҳаннос соладиган Uzauto Motors'нинг ўзи ҳам жим. Фалон триллион сўм утилизация йиғими тўладик, деб жар солишган бўларди, агар росмана тўлашганида. Қолаверса, 2021 йил прогнозларида монополист тўлаган солиқларнинг жами бюджет даромадларидаги улуши 1,5% атрофида бўлган ёки 2,5 трлн.сўм. 2021 йил учун утилизация йиғимининг ўзи эса камида 5,3 трлн.сўм. Фарқини сезаётгандирсиз.

Учинчидан, жорий қилинаётган турли солиқ ва йиғимлар Uzauto Motors каби ҳукуматнинг арзандаларига келганида ишламай туради, бошқаларга нисбатан эса қўлланилади. Яъни шу ҳолда ҳам Uzauto Motors учун ноқонуний қулайлик, қолганларга эса рақобатни синдирувчи ҳаракатлар рўй беради. Масалан, 2019 йил 1 октябрдан бошлаб юртимизда ишлаб чиқарилган янги автотранспорт воситаларини сотиб олганлик учун 3 фоизлик йиғим автотранспорт воситалари ишлаб чиқарувчилари томонидан тўланиши белгиланган эди.

Мазкур йиғим 2019 йил 1 октябрдан 2021 йил 31 декабргача амал қилди. Лекин Uzauto Motors 3 фоизлик йиғим бўйича бирор сўм маблағни бюджетга ўтказмаган. Ваҳоланки, 3%лик йиғимни автомобиллар нархига қўшиб, харидорлардан ундириб келинган. Ҳаттоки Ҳисоб палатасининг эътироз ва талаблари ҳам кор этмаган.

Шунинг учун, эртага мабодо Uzauto Motors автомобиллар нархини ошириш ҳаракатларига тушса, Ўзбекистон жамоатчилиги, ОАВ ва сайланган депутатлар монополист олдига қатъий талаб қўйиши керак.

Аввал, 27 ой давомида бюджетга ўтказилмаган 3%лик йиғимларни ( камида 3 трлн.сўм атрофида бўлади) қуртдай тўлаб қўйиши, кейин эса, утилизация йиғими тўловларини (7,8 трлн.сўм), агар тўлаганига исбот келтира олишмаса, бюджетга қайтаришлари зарур.  Кейин қолганини муҳокама қилиш мумкин бўлади.

3 фоизлик йиғим ҳам, утилизация йиғими ҳам бюджетнинг, демакки, ўзбекистонликларнинг ҳаққи.

P.S. Кичик бизнесни қийнашни хуш кўрадиган, турли экспериментлар устаси бўлган Солиқ қўмитаси нега Uzauto Motors тўлаши керак бўлган триллионлаб йиғимларни бюджетга ундиришга уриниб кўрмайди? Слабо?!"