Skoda ўзининг 110 йиллик юбилейини нишонламоқда

Бундан роппа-роса 110 йил муқаддам Чехиянинг Млада-Болеслава шаҳрида енгил автомобиллар ишлаб чиқарилиши йўлга қўйилган эди.

1895 йили механик Вацлав Лаурин ва китоб савдогари Вацлав Клемент велосипедлар ишлаб чиқаришга ихтисослашган Laurin & Klement компаниясига асос солган эди. 1899 йилда улар томонидан мотоцикллар, 1905 йилнинг октябрь ойида эса илк Laurin & Klement Voiturette А автомобиллари ишлаб чиқарила бошланди. Мазкур машина 1 литр ҳажмга эга икки цилиндрли двигатель билан таъминланган бўлиб, қуввати 7 от кучига тенг эди. Уч босқичли узатмалар қутиси билан автомобиль соатига 40 километргача тезликка чиқа оларди. Ҳаммаси бўлиб Laurin & Klement Voiturette A машиналарининг 44 донаси ишлаб чиқарилди. Афсуски, бугунга қадар ушбу машиналарнинг бирортаси ҳам сақланиб қолмаган. Skoda`нинг Млада-Болеславе шаҳридаги завод музейида эса унинг синчковлик билан қайта тикланган нусхаси мавжуд.

Аввалига Laurin & Klement чоғроқ фирма кўринишида фаолият олиб борган. Бироқ 1925 йилда барчаси тубдан ўзгарди. Laurin & Klement фирмаси йирик Skoda Pilsen компанияси таркибига кирди. Орадан бир йил ўтиб, машҳур шкода логотипи – ўқ ва ҳинду боши тасвирланган белгиси пайдо бўлди, бир қанча муддатдан кейин эса Skoda Чехословакиядаги йирик концернлардан бирига айланди. Компания нафақат енгил автомобиллар, балки юк машиналари, шунингдек, пулемёт, замбарак ва танкаларни ҳам ишлаб чиқариб, чехословак ҳарбий-саноат комплексининг ажралмас бир бўлагига айланди.

Чехословакия гитлерчилар Германияси томонидан босиб олинганидан сўнг Skoda бутун Иккинчи жаҳон уруши даврида фақатгина ҳарбий маҳсулотлар ишлаб чиқарди. Анлия-Америка авиацияси эса мунтазам равишда завод ҳудудини бомбардимон қилиб турарди. Натижада компаниянинг ишлаб чиқариш салоҳияти сезиларли даражада йўқ йилинди. Бироқ урушдан сўнг Skoda жуда тез суръатларда қайта тикланиб, Чехословакия автомобилсозлигида етакчиликни қўлга киритди. Ўтган асрнинг 50-60- йилларида Skoda автомобиллари Ғарбий Европада ишлаб чиқилган турдошларидан устун чиқолмаган бўлса ҳам, сўнгги моделлар ўзига хослиги билан ажралиб турмоқда.

Skoda`нинг хусусий ишланмалари сифатида 1987 йилда ишлаб чиқарилган Skoda Favorit хэтчбеги ва Skoda Forman универсаллари намойиш этилди. 1991 йилда эса Skoda компанияси Volkswagen билан ҳамкорлик қилиш тўғрисида келишувга эришди. 10 йилдан кейин Volkswagen чех компаниясини тўлиқ сотиб олди. Дунёдаги йирик автоконцернлардан бирининг паноҳида Skoda тез суръатларда Европанинг омадли брендларидан биттасига айланди. Собиқ Иттифоқ замонида йилига бир неча ўн минг автомобиль ишлаб чиқарилган бўлса, эндиликда Skoda ярим миллионлик марраларни эгаллай бошлади. Чехиядан ташқари, Словакия, Россия, Хитой ва Ҳиндистонда ҳам компания заводлари ишга тушди.

110 йиллик тарихи давомида компания 17 миллион донадан зиёд автомобиллар ишлаб чиқарди ва Европанинг омадли автомобиль маркаларидан бирига айланди. Чехлар Laurin & Klement маркасини бутунлай йўқ бўлиб кетмаслиги учун худди шу ном остида ўзига тўқ харидорлар ва мамлакатнинг биринчи рақамли шахсларига мўлжалланган “Шкода”ларни ишлаб чиқармоқда.