IAA-2016 кўргазмасининг юк машиналаридан ҳайратланамиз
Ганновердаги автошоуда транспорт дронларни, келажак электромобилларини ҳамда ўзимизга таниш ГАЗнинг янги версиясигача учратишимиз мумкин.
IAA юк машиналарининг кўргазмасига биринчи марта тушган одам ўзини кичрайиб қолгандек сезади. Чор атроф улкан автомобиллар билан лиқ тўла. Баланд кабинасига қарамоқчи бўлсангиз, дўппингиз тушиб кетади. Қизиқ, бу машинани йиғиш жараёни қандай бўлган, дея беихтиёр ўйлайсиз.
Томошабинлар Mercedes-Benz кўргазма тахтаси олдида. Бу тухумдек силлиқ автомобиль кам тоннали юкларни ташувчи Vision Van автомобили бўлади. Унинг ҳайдовчисига маошнинг ярмини тўлашга тўғри келади. Негаки, унинг юкларини саралаш тизими ўта пухта ишлайди. Машина тегишли манзилга боргач, “ақлли юкчи” керакли юкни ўзи танлаб ўзи туширади. 2 кггача бўлган юкни 10 кмгача масофага элтиш учун смартфондан фойдаланиш етарли. Vision Van электромобилининг йўл захираси 80 км, келажакда эса 250 кмга етади. Тизим нозик ишланган (смартфоннинг батареяси ўтириши ёки дрон қушларга тўқнашиб кетишини тасаввур қилинг), шунга қарамасдан иш самараси зўр.
“Ван”нинг ёнидаги ўрта тоннали юкларга мўлжалланган Urban eTruck электромобилини томоша қиламиз. Литий-ионли батареялари ёрдамида 200 кмгача йўл босади. 12,8 тоннагача юк кўтарадиган Urban eTruck мотори 340 от кучига эгадир. Талай электроника билан жиҳозланган, хусусан, интернетга боғланади. Автоном режимда ишлаши ҳам кўзда тутилган. Ҳайдовчи, аввало, планшет ёки смартфондаги кўп сонли иловалар билан ишлаш маҳоратига эга бўлиши керак.
Volkswagenнинг теварагида ҳам одам сийрак эмас. Бу ерда Crafter русумининг янги авлоди кўз-кўзланмоқда. Кўзни қамаштирувчи экстерьер, бой интерьер ва электрон ёрдамчиларнинг бари шунда. Машинанинг тўла вазни 5,5 тоннагача, юк бўлмаси ҳажми 18 куб метргача. 2.0 TDI турбодизелининг қуввати 102-177 от кучигача чиқади. Кузови узунлиги ва баландлиги ҳар хил вариантларда ишлаб чиқарилади. Олд, тўла 4MOTION ва орқа узатмали версиялари мавжуд. VW Crafter “2017 йилнинг фургони” халқаро мукофотини ютиб олганини эслаб ўтиш лозим. Немис концернининг яна бир премьераси 204 от кучига эга V6 3.0 турбодизел моторли VW Amarok автомобили бўлди. Ҳавасни келтиради. Ҳамда қиммат!
Volkswagen e-Crafter 1,7 тоннагача юк кўтаради. Электродвигателининг қуввати 100 кВт. Йўл захираси 200 км атрофида. Серияли ишлаб чиқариш режалаштирилган.
Оломон VWдан ўтиб яна бир немис компанияси MAN стенди олдида тўхтайди. Асосий премьера “Крафтер”лигича қолади. Чунки қаршингизда унинг эгизаги MAN TGE. Бу фирманинг биринчи замонавий кам тоннали юк машинасидир. Сирти ва эмблемаси билан “Крафтер”дан фарқ қилади. Кучли, универсал, самарадор юк автомобили.
VW Crafterнинг аввалги авлоди Daimler концерни билан ҳамкорликда ишлаб чиқарилган, ҳозир эса MAN билан ишланмоқда. Тўғри, TGE русумининг электрли модификацияси, ҳозирча, йўқ.
Навбатдаги бурчакдан италянларнинг Iveco фирмаси маҳсулотлари ўрин олган. Iveco Z концепт трекининг устидаги чойшабни тортилиши томошабинларнинг диққатини бир зумга ўғирлади. Бу автомобиль эмас, “Юлдузлар жанги” филмининг реквизити! Petronas фирмаси билан ҳамкорликда тайёрланган юк автомобилининг номидаги Z zero, яъни ноль маъносини англатади. Автомобилсозлар унинг ҳавони ифлослантириш даражаси ва ҳайдовчининг стресси нолга тенглигини таъкидламоқда. Сиқилган газда ҳаракатланадиган автомобиль 460 от кучига эга. Тўла ёнилғиси 2200 кмга етишини айтишмоқда.
“Ивеко”нинг кабинаси худди офисга ўхшайди. Ҳайдовчининг ўриндиғи шаҳаншоҳнинг тахти. Автомобиль тўхтаб турганда ҳайдовчига қулайлик яратиш учун кабинанинг орт қисми орқага ярим метрга силжийди. Ҳайдовчига эса ошхона, душ ва ётоқ мунтазир.
Bosch VisionX юк автомобили машина эмас, ажойибхонага ўхшайди. Кабина ойналари ўрнида экран. Унга назар солсангиз, Bosch ўз келажагини намойиш этади: колонна бўлиб кетаётган автоном автомобиллар, орқани кўрсатувчи камера узатган тасвирлар ва бошқа ёрдамчи маълумотлар. Турли белги ва ишоралардан кўз қамашади. Бу машинани чалғимасдан қандай бошқарилади?
Яна бир улкан автомобилни кўздан кечира бошлаймиз. Бу шведларнинг узоқ масофага қатновчи Scania R ва S юк машиналарининг янги авлодидир. Дизайн анъанавий, аммо R ва Sнинг кабиналари тамоман янгиланган. Кабина ичи ҳар доимгидек шинамликда тенги йўқ. Шу билан бирга хавфсизлигини таъкидлаб ўтиш шарт, Scania дамланадиган ён пардалар билан жиҳозланган.
Двигателлари тежамкор ва экологик, Евро-6 талабига жавоб беради. Қуввати 410 от кучидан то 730 от кучигача. Роботлаштирилган Opticruise узатмалар қутиси. Кенгайтирилган база, такомиллаштирилган шасси, замонавий круиз-контрол… Саналганларнинг барчаси “Скания”да бор.
Volvo эса кўргазмага The Iron Knightни (“Темир суворий”) олиб келган. Volvo FH асосида яратилган энг тезкор юк автомобили. Тезлик бўйича бир қанча рекордлар ўрнатган. 500 метр масофани 13,71 сонияда босиб ўтиб, соатига 131 км тезликка эришган. 1 кмни эса ўртача 169 км/соат тезликда босиб ўтган. Энг юқори тезлиги соатига 276 км.
Америкаликлар ҳам бўш келгани йўқ. Автоном технологияли Inspiration Truck прототипини томоша қилинг. 400 от кучига эга двигатель ўрнатилган.
Японларнинг улкан ўргимчакни эслатувчи ўнг рулли юк машинаси Fuso Spider (“Ўргимчак”) деб аталади. У Super Great V русуми асосида ясалган бўлиб, 338 от кучига эга саналади.
Ўзимизнинг қадрдон ГАЗ стендига ҳам етиб келдик. ГАЗчилар кўргазмага нима келтирган? Иккита Next Газели, иккита Next Газони (бири газ ёнилғисида юради), Урал Next ва янги Kursor автобуси. Атиги Евро-5 стандартига жавоб берадиган рус автомобилларининг халқаро кўргазмада кўрсатилишидан кўзланган мақсад бор. Яқин Шарқ, Африка, Лотин Америкаси давлатларига чап рулли автомобиларни кўз-кўзлаш ҳамда савдони қизитишдир.